De zogenoemde wettelijke verdeling geldt als de overledene geen testament had en op het moment van overlijden getrouwd was (of geregistreerd partners) en 1 of meer kinderen had. Het gaat om kinderen die eigen kinderen waren door geboorte of erkenning of geadopteerde kinderen. Pleegkinderen en stiefkinderen zijn erfgenaam als dit is opgenomen in een testament.
Let op!
Waar 'echtgenoot van de overledene' staat, bedoelen wij 'de echtgenoot of geregistreerd partner van de overledene'. Dit noemen wij ook wel de 'langstlevende ouder'.
Wat is het gevolg van een wettelijke verdeling?
Bij een wettelijke verdeling zijn de echtgenoot van de overledene en de kinderen voor gelijke delen erfgenaam. Maar de hele erfenis (bezittingen en schulden) gaat direct naar de echtgenoot van de overledene. De kinderen hebben wel recht op een deel van de erfenis - hun wettelijk erfdeel - maar zij krijgen dit nog niet. Hun erfdeel wordt omgerekend in geld. Zij krijgen dit pas als de langstlevende ouder overlijdt.
Door de wettelijke verdeling heeft de langstlevende ouder een schuld aan de kinderen. Voor de kinderen is dit een vordering op de langstlevende ouder. De waarde van deze schuld en vordering moet worden berekend.
Onder het kopje 'Meer informatie' vindt u een voorbeeld van de wettelijke verdeling en uitleg over hoe de erfbelasting wordt berekend over de vordering/schuld.
Wie moet aangifte doen?
Bij een wettelijke verdeling moeten zowel de langstlevende ouder als de kinderen aangifte doen voor de erfbelasting, tenminste - als hun erfdeel hoger is dan de vrijstelling.
Wie betaalt de erfbelasting?
De langstlevende ouder betaalt meestal de erfbelasting voor de kinderen. Dat vermindert dan de schuld van die ouder aan de kinderen.
Kan de langstlevende ouder de erfbelasting (voor zichzelf en voor de kinderen) niet betalen, omdat de erfenis hoofdzakelijk uit een woning bestaat? Dan kunt u na ontvangst van de aanslag uitstel van betaling aanvragen. Soms kunt u al in de aangifte uitstel aanvragen. Daarover leest u dan meer in de aangifte.
Erfdeel van de kinderen eerder uitbetalen?
Als de langstlevende ouder ervoor kiest om het erfdeel van de kinderen eerder uit te betalen, is dit een schenking.
Over het verschil tussen de lagere waarde van de vordering en het uitbetaalde erfdeel moet uw kind misschien schenkbelasting betalen, als het bedrag boven de vrijstelling uitkomt. Uw kind moet dan aangifte schenkbelasting doen.
Meer informatie
- Voorbeeld van de wettelijke verdeling
Voorbeeld
Een overledene laat een echtgenoot en 2 kinderen achter. Het echtpaar had een woning met een waarde van €300.000 en €60.000 spaargeld. Het echtpaar had geen afspraken gemaakt over huwelijkse voorwaarden. Er is geen testament. De ene helft van alle bezittingen is van de overledene en de andere helft is van de echtgenoot. Door het overlijden wordt de helft van de waarde van de woning plus de helft van de waarde van het spaargeld verdeeld, dit is €150.000 + €30.000 = €180.000.
De erfenis is €180.000. Er zijn 3 erfgenamen: de echtgenoot en de 2 kinderen. Elke erfgenaam krijgt 1/3 deel van de erfenis. Zij erven dus ieder €60.000. Maar de hele erfenis gaat direct naar de echtgenoot van de overledene. Deze langstlevende ouder heeft dan een schuld van €60.000 aan elk kind. Enelk kind heeft een vordering op de langstlevende ouder van €60.000.
De kinderen krijgen hun erfdeel pas uitbetaald na het overlijden van de langstlevende ouder. Tot die tijd heeft de langstlevende ouder een woning van €300.000, €60.000 spaargeld en een totale schuld van €120.000 aan de 2 kinderen. De 2 kinderen moeten allebei erfbelasting betalen over de waarde van de vordering van €60.000. Deze waarde is lager dan €60.000, omdat de kinderen dan nog niet over het geld kunnen beschikken.
Als ook de langstlevende ouder overlijdt, krijgt elk kind eerst het eigen deel van €60.000. Over dat bedrag hebben zij al erfbelasting betaald, dus dat hoeven ze niet nog eens te doen. De erfenis van de langstlevende ouder is (€180.000 + €60.000) = €240.000. Hiervan krijgt elk kind €120.000. Over dit bedrag moeten zij nu erfbelasting betalen.
- Berekening erfbelasting over een vordering/schuld bij een wettelijke verdeling
Voor de berekening van de erfbelasting wordt het erfdeel van de langstlevende ouder met een voordeel vermeerderd. En het erfdeel van het kind wordt met dit erfdeel verminderd.
De waarde van het voordeel is afhankelijk van:
(Video) Vraag de Notaris - Wettelijke verdeling- een eventueel afgesproken rente
- de leeftijd van de langstlevende ouder
Als de 1e ouder vrij jong overlijdt, is het nadeel dat de kinderen hebben groter. Zij moeten immers langer wachten tot zij hun vordering kunnen opeisen. Hoe ouder de langstlevende ouder is, hoe kleiner dit nadeel. De factor die bepaalt hoe groot dit nadeel is voor de kinderen, en dus het voordeel voor de langstlevende, staat in de tabel 'Vermenigvuldigingsfactor bij variabele looptijd'.
Tabel: Vermenigvuldigingsfactor bij variabele looptijd Leeftijd Factor Jonger dan 20 jaar 16 Van 20 tot 30 jaar 15 Van 30 tot 40 jaar 14 Van 40 tot 50 jaar 13 Van 50 tot 55 jaar 12 Van 55 tot 60 jaar 11 Van 60 tot 65 jaar 10 Van 65 tot 70 jaar 8 Van 70 tot 75 jaar 7 Van 75 tot 80 jaar 5 Van 80 tot 85 jaar 4 Van 85 tot 90 jaar 3 Ouder dan 90 jaar 2 Geen rente afgesproken? Dan geldt de wettelijke vastgestelde rente
De waarde van het voordeel per jaar is wettelijk vastgesteld op 6%. Met deze rente en de factor uit de tabel berekenen we over welk bedrag belasting betaald moet worden. Dat is 6% van het erfdeel, vermenigvuldigd met de factor uit de leeftijdstabel.
Voorbeeld 1
Jonas (67) overlijdt en er is geen testament. Jonas is in gemeenschap van goederen getrouwd met Angela (66) en ze hebben 2 kinderen. Samen hadden zij €600.000 aan bezittingen.Doordat Jonas en Angela in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, is de nalatenschap de helft: €300.000. De nalatenschap bestaat uit 3 gelijke erfdelen van €100.000: 1 erfdeel van Angela, 1 erfdeel van het 1e kind en 1 erfdeel van het 2e kind.
De waarde van het voordeel voor de langstlevende ouder is dan €100.000 x 6% x factor 8 = €48.000. De erfbelasting voor de kinderen wordt dan berekend over €100.000 - €48.000 = €52.000. De erfbelasting voor Angela wordt berekend over €100.000 + 2 x €48.000 = €196.000.
Voorbeeld 2
Elena (67) overlijdt en er is geen testament. Elena is in gemeenschap van goederen getrouwd met Noor (66) en ze hebben 1 zoon, Luca. Samen hadden zij €500.000 aan bezittingen.Doordat Elena en Noor in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, is de nalatenschap de helft: €250.000. De nalatenschap bestaat uit 2 gelijke erfdelen van €125.000 : 1 erfdeel van Noor en 1 erfdeel van Luca.
De waarde van het voordeel voor de langstlevende ouder is dan €125.000 x 6% x factor 8 = €60.000. De erfbelasting van Luca wordt berekend over €125.000 - €60.000 = €65.000. Noor betaalt erfbelasting over €125.000 + €60.000 = €185.000.
(Video) Familie- en erfrecht | Wat is een wettelijke verdeling?Afwijkende rente
Let op!
Neem bij vragen over dit onderwerp contact op met een belastingconsulent of notaris.In voorbeeld 2 krijgt zoon Luca bij het overlijden van zijn moeder Elena een vordering op zijn moeder Noor van €125.000. Maar de erfbelasting wordt berekend over €65.000. Als aan het vermogen niks veranderd is, krijgt Luca bij het overlijden van Noor €500.000 - €125.000 = €375.000. Over dat bedrag berekenen wij dan erfbelasting.
Omdat de verkrijging van Luca in de 1e tariefschijf valt, geldt bij het overlijden van Noor het 20%-tarief. Dit kan soms voorkomen worden door een rente af te spreken. Als Noor over de vordering jaarlijks een rente van 5% betaalt, groeit de vordering in 10 jaar met 10 x €125.000 x 5% = €62.500 tot €187.500.
Als Noor dan na 10 jaar overlijdt, is de verkrijging uit haar nalatenschap nog maar €500.000 - €187.500 = €312.500. Dit is een besparing in de erfbelasting van €62.500 x 20% = €12.500.
Maar hoe werkt deze rente bij het overlijden van Elena? Bij het overlijden van Elena kreeg Luca een vordering. Als Luca een rentevergoeding van zijn moeder Noor ontvangt, krijgt Luca feitelijk al het genot van het stukje erfenis. Tegelijkertijd wordt ook het voordeel van Noor minder. Noor moet namelijk een rentevergoeding betalen.
Het jaarlijkse voordeel wordt in dit geval gesteld op de 6%, verminderd met het samengestelde rentepercentage dat is afgesproken. Dit verschil wordt vervolgens vermenigvuldigd met de leeftijdsfactor. Is er sprake van een enkelvoudige rente? Dat betekent dat de rente alleen wordt berekend over de hoofdsom. Dan moet deze enkelvoudige rente eerst worden omgerekend naar een samengestelde rente, zodat er ook rente wordt berekend over de rente. Dit gebeurt aan de hand van de statistische levensverwachting volgens het CBS.
Voorbeeld (geen rente)
Hassan (57) overlijdt en laat zijn vrouw Inge (60) en een dochter Pauline na. De nalatenschap is €300.000. Inge en Pauline erven voor gelijke delen. De waarde van het voordeel voor de langstlevende ouder is dan €150.000 x 6% x factor 10 = €90.000. De verkrijging van Pauline voor de erfbelasting is dan €150.000 - €90.000 = €60.000, de verkrijging van Inge is €150.000 + €90.000 = €240.000. Als Inge 20 jaar later overlijdt is het vermogen aangegroeid tot €500.000. De verkrijging voor de erfbelasting bij het overlijden van Inge is dan €500.000 - €150.000 = €350.000.Voorbeeld (met rente)
Hassan (57) overlijdt en laat zijn vrouw Inge (60) en een dochter Pauline na. De nalatenschap is €300.000. In het testament staat dat er sprake is van een ouderlijke boedelverdeling, met een enkelvoudige rente van 7%.Allereerst moet de 7% enkelvoudige rente omgerekend worden naar een samengestelde rente. De statistische levensverwachting van Inge is 24,7 jaar. Een enkelvoudige rente van 7% komt overeen met een samengestelde rente van 4.2%. Het verschil met de wettelijke 6% is dan 1,8%.
(Video) Rente op vordering bij wettelijke verdelingDe waarde van het voordeel voor de langstlevende ouder is dan €150.000 x 1,8% x factor 10 = €27.000. De verkrijging van Pauline voor de erfbelasting is dan €150.000 - €27.000 = €123.000, de verkrijging van Inge is €150.000 + €27.000 = €177.000.
Als Inge 20 jaar later overlijdt is het vermogen aangegroeid tot €500.000. Doordat er een rente is afgesproken is de vordering gegroeid met €150.000 x 7% x 20 = €210.000 en is dan in totaal €210.000 + €150.000 = €360.000. De verkrijging voor de erfbelasting bij het overlijden van Inge is dan €500.000 - €360.000 = €140.000.
Bovenmatige rente
Uit bovenstaande voorbeelden blijkt dat het voordelig kan zijn om een hoge rente af te spreken. Wanneer er te hoge rentes worden afgesproken, kent de wet een beperking. Als er een rente wordt afgesproken die hoger is dan een samengestelde rente van 6%, dan wordt dit alsnog bij het overlijden van de langstlevende fictief belast. Er wordt dan een bijtelling toegepast op de verkrijging van de kinderen.
Voorbeeld (6% samengestelde rente)
Lara is getrouwd metTom. De huwelijkse gemeenschap heeft bij het overlijden van Lara een waarde van €1.200.000 en er zijn 2 kinderen. De rente uit het testament is op 6% samengestelde rente bepaald. De nalatenschap van Lara is €600.000. Tom krijgt het vermogen en de beide kinderen krijgen een vordering op Tom van ieder €200.000.Als Tom 10 jaar later overlijdt, is de schuld door de rente opgelopen met €316.000. Als het vermogen gelijk is gebleven, is Toms nalatenschap €1.200.000 - €400.000 - €316.000 = €484.000. Elk kind krijgt dus de helft van €484.000 = €242.000.
Voorbeeld
Lara is getrouwd met Tom. De huwelijkse gemeenschap heeft bij het overlijden van Lara een waarde van €1.200.000 en er zijn 2 kinderen. De rente uit het testament is op 8% samengestelde rente bepaald. De nalatenschap van Lara is €600.000. Tom krijgt het vermogen en de beide kinderen krijgen een vordering op Tom van ieder €200.000.Als Tom 10 jaar later overlijdt, is de schuld door de rente opgelopen met €463.000. Met een rentepercentage van 6% zou deze toename €316.000 zijn geweest, een verschil van €147.000. Als het vermogen gelijk is gebleven, is Toms nalatenschap €1.200.000 - €400.000 - €463.000 = €337.000. Elk kind krijgt dus de helft van€337.000 = €168.500. Maar de bovenmatige rentevergoeding wordt voor de berekening daar nog bij opgeteld. Dit maakt de verkrijging per kind €168.500 + €73.500 (de helft van €147.000 ) = €242.000.
FAQs
Waarom wettelijke verdeling? ›
De wettelijke verdeling zorgt ervoor dat de langstlevende ongestoord verder kan leven. De langstlevende is door deze wijze van verdelen waarbij de kinderen alleen een niet-opeisbare geldvordering krijgen, namelijk niet verplicht om na het overlijden van de eerste ouder al aan de kinderen hun erfdeel uit te betalen.
Wat is het wettelijk erfdeel van een kind? ›De legitieme portie is het wettelijke erfdeel van een kind. Dit is het gedeelte van de erfenis van de ouder waarop het kind altijd recht heeft, ook als het kind onterfd is. De legitieme portie is de helft van het erfdeel dat een erfgenaam zal ontvangen.
Welke rente bij wettelijke verdeling? ›Rente. Volgens de wet is de langstlevende ouder alleen rente verschuldigd aan de kinderen als de zogeheten wettelijke rente hoger is dan zes procent. De langstlevende ouder en de kinderen kunnen onderling ook een rente afspreken. Verder kan de erflater in een testament bepalen dat er rente is verschuldigd.
Hoe verloopt de verdeling van een erfenis? ›Zo komen achtereenvolgens de kinderen, kleinkinderen, ouders, broers en zussen, grootouders en tantes en ooms aan de beurt. Er is een testament, dan wordt de verdeling van de erfenis daardoor bepaald. Let wel op. Als er kinderen zijn, hebben deze steeds gezamenlijk recht op de helft van de erfenis.
Kan je geld afhalen na overlijden? ›De nog levende partner mag echter niet onbeperkt geld opnemen van die rekening. De regel is dat u alleen geld mag opnemen tot het bedrag dat u zelf op de bankrekening heeft gestort. U mag dus geen geld opnemen dat de overledene op de rekening heeft gestort.
Wie controleert verdeling erfenis? ›Een notaris controleert voordat hij een verklaring van erfrecht of executele afgeeft of de overledene een executeur heeft benoemd in het laatst gemaakte testament. Ook controleert de notaris of er een codicil is met een executeursbenoeming.
Kun je je kind 100% onterven? ›Legitieme portie
Een ouder kan zijn kind in zijn testament onterven. Toch kan het kind dan een deel van de erfenis van zijn ouder opeisen. Dat deel is de legitieme portie waarop het kind altijd recht heeft. De legitieme portie bestaat alleen uit geld.
Pas na overlijden van de achtergebleven ouder mogen de kinderen hun kindsdeel opeisen. Dan komt ook de nalatenschap vrij. Wilt u het anders dan dit standaard erfrecht geregeld hebben, zult u een testament nodig hebben.
Hoeveel bedraagt het wettelijk erfdeel? ›Is er één kind, dan heeft hij minimaal recht op de helft van de nalatenschap. Zijn er twee kinderen, dan hebben ze elk minimaal recht op één vierde. Drie kinderen hebben elk minimaal recht op één zesde. Bij vier kinderen bedraagt de reserve één achtste..
Kun je een erfenis verdelen zonder notaris? ›In principe geen notaris nodig
In beginsel zijn het de erfgenamen zelf die gezamenlijk verdelen, tenzij er een executeur-afwikkelingsbewindvoerder (ook wel drie sterren executeur genoemd) is die op grond van het testament bevoegd is om zelfstandig te verdelen.
Kan de langstlevende alles erven? ›
Sinds 2003 is het zo geregeld dat bij overlijden de langstlevende partner automatisch alle bezittingen (en schulden) van de overledene erft. De kinderen kunnen niet meer meteen hun erfdeel opeisen. Zij krijgen alleen een vordering in geld ter grootte van hun erfdeel.
Is wettelijke rente verplicht? ›Wettelijke rente is, zoals de term al zegt, een wettelijk recht op het ontvangen van rente. Het is dus niet nodig dat er contractueel wordt afgesproken dat er een bepaald percentage aan rente is verschuldigd indien de geldsom niet op tijd wordt betaald.
Hoe verdeel je de erfenis zonder ruzie? ›- Verdeling in onderling overleg. ...
- Rouleren van inboedel. ...
- Veiling op basis van een intekensysteem en ruilen. ...
- Veiling door inschrijving (hoogste bod) ...
- Veiling door loting.
Wie betaalt de kosten van de mede-eigendom voor een onverdeeld goed? De kosten van een mede-eigendom kunnen normaliter van elke onverdeelde eigenaar worden gevorderd. Iedereen wordt geacht de heffingen te betalen volgen zijn/haar aandeel.
Hoeveel procent is een kindsdeel van een erfenis? ›Het deel van vader, de helft van de huwelijksgemeenschap, is dan de erfenis. De erfdelen zijn 1/3e deel (twee kinderen en een echtgenote, dus drie erfgenamen) van de nalatenschap. Het kindsdeel is dan 1/3e deel van de erfenis, is gelijk aan 1/6e deel van het gezamenlijke vermogen van de ouders.
Hoeveel geld mag je erven zonder belasting te betalen? ›...
Ik krijg een erfenis in 2023 - hoeveel vrijstelling heb ik?
| U bent: | Bedrag van uw vrijstelling in 2023 |
|---|---|
| Kleinkind | € 22.918 |
| Achterkleinkind | € 2.418 |
| Kind met een beperking | € 68.740 Hiervoor gelden voorwaarden. |
| Ouder | € 54.270 Erven u en uw partner allebei? Dan is de vrijstelling voor u samen € 54.270. |
Het meest gemakkelijke is het als de overledene beschikt over een en/of-rekening met de partner of een van de kinderen. Deze en/of-rekening wordt namelijk niet geblokkeerd en kunnen rekeningen altijd worden betaald.
Wat betaald de bank na overlijden? ›Om de langstlevende wat financiële ademruimte te geven, zullen de banken ten eerste zelf bepaalde bevoorrechte betalingen verrichten van specifieke schulden, zoals bv. de betaling van de ziekenhuisfacturen of de begrafeniskosten. Deze rekeningen worden dus betaald met de geblokkeerde rekeningen.
Hoe lang duurt een erfenis verdeling? ›Hoelang duurt het om een erfenis te ontvangen? De notaris kan een periode van enkele weken tot meer dan een jaar nodig hebben om de nalatenschap te regelen. De verdeling van de tegoeden kan vertraging oplopen, omdat: de erfgenamen het niet eens worden.
Hoelang kun je een verdeling van de erfenis tegenhouden? ›Als je goede gronden hebt om een verdeling tegen te houden, dan kan de rechter telkens voor 3 jaar de verdeling uitstellen. In een testament kan echter ook geen testamentair bewind zijn ingesteld in een gemeenschappelijk belang. Zo'n testamentair bewind kan ook in de weg staan aan een verdeling.
Hoe snel moet een erfenis afgehandeld worden? ›
Een executeur behoort een erfenis af te handelen binnen een termijn van 18 maanden.
Waarom wettelijke verdeling ongedaan maken? ›Er kunnen verschillende redenen zijn om de wettelijke verdeling ongedaan te maken. Meestal zal dit ongedaan maken om fiscale redenen gebeuren. Bijvoorbeeld als in de nalatenschap een vakantiewoning zat en de langstlevende deze, vrij van overdrachtsbelasting, aan zijn kinderen wil geven.
Wat is waarde wettelijke boedelverdeling? ›Alle bezittingen van de overledene gaan in beginsel naar de nog in leven zijnde partner. Zijn er kinderen, dan krijgen die een vordering op de langstlevende ouder, ter grootte van hun erfdeel. Ze kunnen die vordering pas daadwerkelijk opeisen als ook die laatste ouder overleden is.
Is Eerdere Uitbetaling van uw kindsdeel mogelijk? ›Mag de langstlevende eerder het kindsdeel uitbetalen? Ja, meestal mag de langstlevende tijdens het leven het kindsdeel eerder uitbetalen. Dat is niet verplicht. De kinderen kunnen het kindsdeel ook niet opeisen, tenzij dat in het testament staat of als er sprake is van een wilsrecht.
Wat erven je als een van de ouders overlijdt? ›De ouders erven elk 1/4de van de nalatenschap. Leven ze beiden nog, dan gaat de helft van de erfenis dus naar hen. Vaak erven zij in samenloop met een langstlevende partner.
Hoeveel rente betalen over erfenis? ›(In de wet staat dat de langstlevende een rente over de geldvorderingen moet vergoeden die gelijk is aan de wettelijke rente minus 6%. De wettelijke rente is nu 2% minus 6% = 0% rente. Eigenlijk zijn de geldvorderingen van kinderen al sinds de invoering van het nieuwe erfrecht in 2003 renteloos).
Wat is wettelijke erfopvolging? ›Je erfgenamen krijgen de volle eigendom van je erfenis. Je echtgenoot krijgt de volle eigendom van je aandeel in het gemeenschappelijk vermogen én het vruchtgebruik van je eigen bezittingen. Je nog levende vader en moeder krijgen ieder een kwart van de blote eigendom van je eigen bezittingen.
Wat is het nieuwe erfrecht? ›Het nieuwe erfrecht zorgt ervoor dat de langstlevende echtgenoot financieel beter wordt verzorgd en legt de rechten van de kinderen aan banden. In het oude erfrecht hadden de kinderen namelijk direct na het overlijden recht op hun erfdeel.
Hoe wordt waarde woning bepaald bij erfenis? ›Voor de erfbelasting over een woning gaan we uit van de WOZ-waarde (opent nieuw venster) min de hypotheekschuld. U kunt in de aangifte kiezen welke WOZ-waarde u opgeeft: of u geeft de WOZ-waarde in het jaar van overlijden op, of de WOZ-waarde in het jaar ná overlijden.
Wie bepaald het kindsdeel? ›Het kindsdeel is derhalve het erfdeel van een kind uit de nalatenschap van de eerst overleden ouder. Dat erfdeel is uiteraard afhankelijk van het aantal erfgenamen en wat het testament erover bepaalt.
Kan de langstlevende alles opmaken? ›
Mag de langstlevende partner het geld van de kinderen opmaken? De langstlevende mag alle goederen van de nalatenschap gebruiken, het huis, de auto en het saldo o de bankrekening. De langstlevende mag die bezittingen zelfs verkopen of aan anderen schenken. Daarvoor is geen toestemming nodig van de kinderen.
Kun je altijd je kindsdeel opeisen? ›Pas na overlijden van de achtergebleven ouder mogen de kinderen hun kindsdeel opeisen. Dan komt ook de nalatenschap vrij. Wilt u het anders dan dit standaard erfrecht geregeld hebben, zult u een testament nodig hebben.
Van wie is het huis na overlijden? ›De partner en de kinderen erven ieder een gelijk deel. Als je geen partner en kinderen hebt, zijn de wettelijke erfgenamen je ouders en je broers en zussen. In een testament kun je een andere verdeling vastleggen of andere erfgenamen aanwijzen.